W celu rozwiania wątpliwości, oraz przedstawienia realnej sytuacji i planów ekonomicznych w Donieckiej Republice Ludowej, przeprowadziłem rozmowę z przedstawicielką donieckich władz Mariną Żejnową.
Marina Żejnowa jest przewodnicząca Komisji Finansowo-Ekonomicznej i Budżetu w rządzie DRL, deputowaną w Radzie Ludowej z ramienia “Donieckiej Republiki”, oraz zastępcą przewodniczącego frakcji “Doniecka Republika”.
Jakie banki pracują w Donieckiej Republice Ludowej?
Działa tylko jeden- Centralny Republikański Bank, to jest bank państwowy,póki co na terenie Republiki nie funkcjonują prywatne banki.
Istnieje możliwość współpracy między bankami np. rosyjskimi,abchaskimi, czy osetyjskimi?
Nasz bank współpracuje tylko z Międzynarodowym Republikańskim Bankiem Osetii Południowej dlatego, że uznajemy państwowość Osetii. Należy mieć na uwadze, że Osetia współpracuje z kolei z bankami rosyjskimi, co rozwiązuje wiele naszych trudności bankowych.
Czy mieszkańcy Republiki mają możliwość, aby poprzez Bank Centralny wypłacać pieniądze z zagranicznych kont?
Obecnie transakcje odbywają się w ramach Donieckiej i Ługanskiej Republiki Ludowej. Transfery z innymi krajami są zawieszone z przyczyn technicznych, wcześniej była taka możliwość względem rosyjskich banków.
Są plany umożliwienia pracy zagranicznych banków na terenie DRL?
Na dzień dzisiejszy nasza polityka skupia się na pracy Centralnego Banku, oczywiście w przyszłości powstanie taka możliwość, ta instytucja jest podobnie jak nasza Republika, jeszcze młoda i dopiero się kształtuje. Obecnie Bank nie wykonuje wszystkich typowych działań, np. nie udzielamy kredytów, ale i na to przyjdzie czas. W rzeczywistości działamy tylko półtora roku, ale poczyniliśmy wielkie postępy, jak na przykład umożliwienie mieszkańcom zakładania prywatnych kont,czy system kart bankowych. Jeżeli porównać nas do krajów o podobnej sytuacji, to myślę, że osiągnęliśmy już bardzo dużo.
Nasi emeryci otrzymują obecnie świadczenia na konta bankowe, wkrótce dostaną karty bankomatowe i nie będą musieli stać w kolejkach.
Budżet Republiki na przyszły rok został już uchwalony?
Budżet Republiki działa obecnie na zasadzie krótkoterminowego planowania, na okres miesiąca i kwartału. Dotychczas nie planowaliśmy wydatków na dłużej niż miesiąc, teraz uchwalono plan na kwartał. Wynika to głównie z faktu, że w początkowym okresie powstawania państwa, wiele przedsiębiorstw nie było przerejestrowanych, także dzisiaj nie wszystkie zakłady pracy zgłosiły swoją działalność, a przez to nie możemy przewidzieć jakie będą wpływy do budżetu. Przykładowo: w jednym miesiącu zarejestrowało się sto firm i wpłynęły pieniądze z podatków, ale w następnym miesiącu zgłosiło się już ich pięćset i budżet trzeba by pisać na nowo. Dlatego nieustannie zmieniają się finansowe zasoby państwa i co za tym idzie wydatki. Obecnie sytuacja coraz bardziej się stabilizuje i możemy już planować kwartalnie. Później półrocznie, rocznie. Nie zapominajmy, że Republika jest obecnie w trakcie wojny.
Jak wygląda system podatkowy w Republice?
W porównaniu do tego co było na Ukrainie [przed wojną- red.], obciążenia podatkowe znacznie się zmniejszyły. Republika działa w oparciu o ustawy i dokumenty Ministerstwa Finansów Donieckiej Republiki Ludowej. Obecnie funkcjonuje kodeks podatkowy i on stanowi podstawę systemu finansowego. Wkrótce odbędzie się pierwsze i drugie czytanie w celu uchwalenia ostatecznych dokumentów legislacyjnych. Planujemy, aby u nas nie było podatku od wartości dodanej, dzięki czemu znacznie zmniejszy się obciążenie przedsiębiorców. Powinności pracodawcy to średnio 31%. Na Ukrainie w zależności od charakteru przedsiębiorstwa stawka ta waha się od 33 do 42%.
Jeżeli chodzi o podatek od wynagrodzenia osoby fizycznej, tzw. podatek dochodowy to wynosi on 13%, jednak człowiek nie opłaca żadnych składek na różne fundusze tak jak ma to miejsce na Ukrainie, a jedynie podatek dochodowy. 13% procent i nic więcej. Pozostałe składki pochodzą ze wspomnianych 31% odprowadzanych przez przedsiębiorców.
Budżet Republiki składa się tylko z podatków, czy może państwo otrzymuje zagraniczne dotację, albo kredyty.
Żadne kredyty obecnie nie wchodzą w grę, a budżet zasilany jest z podatków. Dlatego aktywnie zachęcamy przedsiębiorców do rejestracji firm.
Emerytury.
Ukraina w ramach zawartych porozumień mińskich zadeklarowała się zwrócić pieniądze z tytuły zabranych ludziom emerytur, co się jednak nie stało. Nie mamy obecnie klasycznego funduszu emerytalnego, ponieważ kiedy powstała Republika, takich składek zwyczajnie nie było. System taki jest jednak w fazie rozwojowej. Obecnie wypłacane świadczenia pochodzą z podatków dochodowych i płaconych przez przedsiębiorców. Wielkie dzięki dla Federacji Rosyjskiej za konwoje humanitarne i przesyłaną w ten sposób pomoc!
Co się stanie z majątkiem tzw. oligarchów? Ulegnie on nacjonalizacji,czy rząd zawarł już z nimi jakieś porozumienie?
Każdy zna sprawę młodego magnata Kurczenko. Dokładamy wszelkich starań, aby sytuacja jaka zaistniała na Ukrainie, gdzie polityczna władza zrównała się z władzą oligarchów, nie miała miejsca w Republice. Zdecydowanie nie będziemy czegoś takiego tolerować. Istnieje dekret prezydencki z dnia 18 września o nałożeniu sankcji przeciwko kilku oligarchom. Rada Ludowa uchwaliła już takie prawo, a prezydent Aleksander Zacharczenko podpisał ustawę “dotyczącą sankcji mających na celu ochronę interesów Donieckiej Republiki Ludowej”. Przyjęcie tej ustawy ma na celu zapewnienia skutecznej odpowiedzi wobec zagrożeń dla gospodarczego bezpieczeństwa DRL, a także zapewnienie stabilnego rozwoju gospodarczego i ochrony praw obywateli. Ustawa określa na jakiej zasadzie poszczególne Ministerstwa, prokuratura, czy Bank Centralny mogą prowadzić działania w celu obrony interesów państwa,odnosi się to w szczególności względem osób i instytucji działających z zewnątrz. Sankcje przewidują blokadę aktywów, zakaz prowadzenia transakcji finansowych, ograniczenia w eksporcie i stosowanie ceł przywozowych. Jeżeli istnieje wysokie realne zagrożenie dla interesów Republiki to możemy zakazać działalności na terenie DRL. Dlatego informujemy przedsiębiorców, że należy zarejestrować działalność tutaj i tutaj odprowadzać podatki. Jeżeli pojawia się sytuacja taka jak w przypadku Kurczenki, to reagujemy.
Są przedsiębiorstwa np.w Charczyńsku, gdzie właściciel porzucił zakład pracy nie rozwiązując umów o pracę i nie podejmując żadnych działań.
Takich sytuacji jest więcej, jak chociażby Donieckie Zakłady Metalurgiczne. Nie są zarejestrowane na terenie DRL, a właściciel się nimi nie interesuje. Państwo nie może jednak dopuścić, aby takie zakłady nie działały, a ludzie pozostali bez pracy. Rząd, a zwłaszcza Ministerstwo Finansów, dokłada wszelkich starań, aby zmienić taką sytuację i przedsiębiorcy wrócili, co jednak nie zawsze się udaje. Jest kilka dużych takich obiektów borykających się z podobnymi problemami i myślę, że ta kwestia niedługo ulegnie rozwiązaniu.
Kontrola cen
Wprowadziliśmy program kontroli cen w celu ochrony biedniejszej części mieszkańców. Dotyczy ona produktów najistotniejszych, pierwszej potrzeby.Jest to państwowa regulacja systemu cen i nie możemy dopuścić, aby ceny rynkowe w obecnej sytuacji były wyższe niż siła nabywcza.Wychodzimy z założeń obiektywnych realiów, musimy zapewnić np. emerytom możliwość zakupu żywności i lekarstw. Kontrol dokonują wolontariusze ruchu Doniecka Republika, po uzyskaniu stosownych zezwoleń i po skontrolowaniu sklepów, targowisk, etc. informują o sytuacji organy wykonawcze. Jednocześnie zwiększamy wynagrodzenia w sektorze publicznym, przykładowo pensje nauczycieli wzrosły o 15-30%.
Chcę zwrócić uwagę, że takie działania przynoszą postępy, jeżeli porównamy ceny ziemniaków, cebuli, jajek z tymi na Ukrainie, to tam są one wyższe niż w DRL. Niemal cały handel przekierowaliśmy w stronę Rosji co jest skutkiem ukraińskiej blokady. Owszem, transporty np. żywności i tak przejeżdżały, ale były na nie nakładane opłaty na blok-postach np. 200 000 hrywien za każdy transport. To z kolei podwyższało i tak już wysokie ceny w Republice
[Po przeniesieniu handlu w stronę Rosji, ceny były utrzymywane przez wielu sprzedawców na poziomie takim jakby w dalszym ciągu wszystko było otaksowane na blok-postach, stąd działania państwa, aby ceny wyrównać do ich rzeczywistego poziomu- red]
W najbliższej przyszłości planujemy utworzyć dwa centra dystrybucji w pobliżu granicy z Rosją, aby handlarze nie musieli za wszystkim jeździć do Federacji, tylko mogli już w granicach Republiki dokonywać hurtowych zakupów.
Poza tym nigdy odkąd istnieje Republika nie podnieśliśmy taryf na media i usługi komunalne, w przeciwieństwie do Ukrainy, gdzie ulegają one gwałtownemu wzrostowi.
Jakie plany gospodarcze na przyszły rok?
Najważniejsze jest, aby zwiększyć dobrobyt obywateli. Przyrostowe indeksowanie i wzrost płac w sektorze publicznym w miarę możliwości budżetu. Chcemy przyciągnąć inwestorów i przyjąć prawo inwestycyjne. Jeżeli w Republice będzie obowiązywać jasne i przejrzyste prawo gospodarcze to nie powinniśmy mieć problemów z przyciąganiem inwestorów. Ważna jest także odbudowa zniszczonych i uszkodzonych mieszkań socjalnych, infrastruktury publicznej takiej jak szkoły i szpitale. Wiele w tej kwestii zrobiliśmy, ale są obszary takie jak Debalcewo, Ugliegorsk, gdzie wszystko trzeba robić od podstaw.
Dawid Hudziec & Elena Bredkhina
